Hoe verbeter je je schrijfstijl? - De basis

a. Door alles te lezen wat los en vast zit en de gedachtewereld achter elke tekst te analyseren. Klopt de informatie? Waarom wordt die zó gebracht? Wat moet de tekst bewerkstelligen? Wat doet de tekst met jou persoonlijk? Deze oefening geldt voor zowel literaire als informatieve en wervende teksten.

b. Door te onderzoeken hoe systemen in elkaar zitten en waarom op die manier. Wat is bijvoorbeeld een pen-gatverbinding en waartoe dient hij? Hoe is het feodaal stelsel ontstaan en wie heeft er baat bij c.q. hinder van? Hoe werkt een bankoverschrijving, een Senseo-apparaat, een perforator, etc.

c. Door de gevonden informatie zo nauwkeurig mogelijk weer te geven in je eigen bewoordingen.

Als je exact weet hoe systemen werken, kun je erover schrijven. Op deze basis - door het systeem van binnenuit te kennen - konden mensen als Eduard Douwes Dekker, Aletta Jacobs, Nynke van Hichtum en Salman Rushdie hun klassiekers schrijven.

a. Door nieuwe impulsen te omarmen i.p.v. te aanvaarden. Stel je hebt geen kinderen. Neem dan een klein kind op schoot (vraag eerst toestemming aan de ouders!) en ga bij je zelf na: Wat doet dat met jou? Of loop een kilometer op houten klompen. Bezoek een plaats waar je nog nooit eerder bent geweest of waarvan je een afkeer hebt. Kleed je als iemand uit een andere cultuur en ga boodschappen doen.

b. Door je zintuigen nieuwe ervaringen te laten opdoen. Hoe smaakt alcoholvrij bier? Hoe ziet een menselijke lever eruit? Wat voor geluid maakt een duif nu echt en klinkt dat ’s avonds anders dan ’s ochtends? Zo ja: hoe komt dat? Welk gevoel ervaar je als je je trouwring niet meer afkrijgt? Hoe ruikt het in het huis van de buren?

c. Door ook hier je bevindingen zo nauwkeurig mogelijk te verwoorden.

Door de nieuwe ervaringen die je opdoet, kun je je verplaatsen in de personages in je verhaal. Je kunt ze in een doorleefde verteltrant verwerken als motief of verhaalconflict.

De basis van je schrijfstijl is het woordgebruik dat je van je oorspronkelijke sociale omgeving hebt meegekregen. Let op: élke sociale omgeving is geschikt voor het schrijven van een goed verhaal. Verloochen je afkomst dus niet door bijvoorbeeld ‘deftig’, ‘kunstzinnig’ of ‘boers’ te gaan schrijven als je niet uit een deftig, kunstzinnig of boers milieu komt. Het zal onnatuurlijk aandoen en dat komt je verhaal niet ten goede. Wees authentiek.

Elke sociale omgeving heeft zijn eigen rijkdom. Ga daarnaar op zoek, spit de schatten naar boven en geef ze woorden die verenigbaar zijn met de setting. Dit wil dus zeggen: werk in de basis van binnenuit, vanuit jezelf, je eigen taalmodus. Dat is de bronkracht van je eigen stijl.

Bovenstaande laat overigens onverlet dat het je plicht - als schrijver! - is om je zodanig te ontwikkelen dat je óók van afstand naar de eigen, bekende situatie kijken kunt en deze omzetten tot verhalen in niéuwe bewoordingen. Daarvoor dienen de oefeningen zoals vermeld bij tip 1 en 2.